Widoczność to pierwsza linia ochrony przed wypadkiem. Dzięki niej pracownik ma większą szansę być zauważony na czas – a to często różnica między bezpieczeństwem a tragedią. Dlatego noszenie certyfikowanej odzieży ostrzegawczej w środowiskach, gdzie występuje ruch pojazdów, maszyn lub ograniczone oświetlenie jest tak ważne.
Co to odzież ostrzegawcza?
Odzież ostrzegawcza to specjalny rodzaj odzieży ochronnej, której zadaniem jest zwiększenie widoczności pracownika w miejscach, gdzie istnieje ryzyko potrącenia lub innego wypadku spowodowanego ograniczoną widocznością. Wykorzystuje się w tym celu materiały fluorescencyjne i odblaskowe.
Noszą ją m.in. pracownicy:
- drogownictwa, budownictwa i transportu,
- służb komunalnych,
- magazynów i centrów logistycznych,
- lotnisk, portów czy kolei.
Odzież ostrzegawcza – czasem nazywana także odzieżą odblaskową – może posiadać także inne funkcje ochronne, nie tylko ochronę widoczności. Na rynku można znaleźć m.in. kurtki ostrzegawcze ocieplane czy kurtki ostrzegawcze przeciwdeszczowe. Normy takie jak EN 343 – odzież wodoodporna – często łączą się z innymi, takimi jak EN ISO 20471 dla zapewnienia zarówno wysokiego poziomu widoczności, jak i komfortu użytkownika podczas pracy w trudnych warunkach atmosferycznych.
EN ISO 20471 – czego dotyczy?
Norma EN ISO 20471 dotyczy odzieży ostrzegawczej o wysokiej widzialności, czyli takiej, która ma zapewnić, że użytkownik będzie dobrze widoczny z każdej strony w każdych warunkach oświetleniowych – zarówno w dzień, jak i w nocy przy oświetleniu reflektorami. Norma zawiera precyzyjnie określone wymagania względem materiałów fluorescencyjnych i odblaskowych, a także warunki umieszczania ich na odzieży.
Warunki umieszczania taśm odblaskowych
Wymagania wobec rozmieszczenia i parametrów taśm odblaskowych są dokładnie określone w normie EN ISO 20471, aby zapewnić możliwie najlepszą widoczność użytkownika z każdej strony.
Główne wymagania to m.in.:
- na tułowiu, rękawach i nogawkach powinny być umieszczone co najmniej dwie równoległe taśmy odblaskowe,
- taśmy odblaskowe powinny swoim rozmieszczeniem obejmować całą sylwetkę (przód, tył, boki)
- umiejscowienie taśm odblaskowych powinno zachowywać symetrię lub asymetrię,
- rękawy i nogawki wymagają pionowego umieszczenia względem kończyn,
- dopuszcza się rozmieszczenie taśm poziomo lub pod lekkim kątem (do 20°), jeśli taki układ zapewnia efektywną widoczność,
- taśmy powinny być ułożone tak, aby eliminować martwe pola,
- szerokość taśm musi wynosić minimum 50 mm,
- odległość między dwoma taśmami również musi wynosić minimum 50 mm,
- ostatnia taśma musi być umieszczona co najmniej 50 mm od dolnego brzegu odzieży,
Taśmy odblaskowe musza być także odporne na pękanie i ścieranie, odklejanie, zginanie, pranie czy warunki atmosferyczne.
Czym jest materiał fluorescencyjny?
Jest to tkanina, która pochłania światło (naturalne lub sztuczne) i oddaje je w postaci intensywnej, jaskrawej barwy, dzięki czemu jest wyjątkowo dobrze widoczna w ciągu dnia – także przy słabym oświetleniu lub w pochmurne dni. W zestawieniu z odblaskami tworzy kompletną odzież ostrzegawczą o wysokiej widzialności zgodną z normą EN ISO 20471.
Wymagania wobec materiału fluorescencyjnego
Według normy EN ISO 20471, materiał fluorescencyjny może występować tylko w trzech kolorach:
- żółty,
- pomarańczowy,
- czerwony.
Każdy z tych kolorów musi się mieścić w ściśle określonych granicach minimalnej luminacji (jasności), aby zachować widoczność nawet w słabym świetle. Materiał fluorescencyjny musi zachować intensywność koloru i właściwości optyczne po określonej liczbie cykli prania i ekspozycji na światło. Materiał nie może także pękać ani się łuszczyć, a jego kolor powinien być jednolity na całej powierzchni.
Klasy odzieży ostrzegawczej
Norma EN ISO 20471 określa minimalną powierzchnię tkaniny fluorescencyjnej i taśm odblaskowych, jaką musi mieć odzież w zależności od klasy widoczności:
- Klasa 1 – zapewnia najniższy poziom widoczności i odzież tego typu stosuje się w miejscach o niskim poziomie ryzyka. Minimalna powierzchnia materiału fluorescencyjnego wynosi 0,14 m², a odblaskowego 0,10 m².
- Klasa 2 – zapewnia średni poziom widoczności. Odzież tego typu jest przeznaczona do prac w pobliżu dróg o umiarkowanych ruchu. Minimalna powierzchnia materiału fluorescencyjnego wynosi 0,50 m², a odblaskowego 0,13 m².
- Klasa 3 – zapewnia najwyższy poziom widoczności i odzież z tej kategorii używa się do pracy w środowiskach o wysokim ryzyku, np. blisko dróg szybkiego ruchu lub autostradach. Minimalna powierzchnia materiału fluorescencyjnego wynosi 0,80 m², a odblaskowego 0,20 m².
Czym różni się odzież ostrzegawcza certyfikowana od niecertyfikowanej?
Najważniejszą różnicą jest przede wszystkim bezpieczeństwo użytkownika oraz zgodność z normami europejskimi. Korzystanie z certyfikowanej odzieży ostrzegawczej to gwarancja konkretnego poziomu widoczności. Odzież bez certyfikatu może wyglądać bardzo podobnie, ale nie daje pewności, że została przebadana pod kątem bezpieczeństwa.
Certyfikowana odzież ostrzegawcza, np. kurtka ostrzegawcza przeciwdeszczowa, jest środkiem ochrony indywidualnej i jest dopuszczona do użytku zawodowego, w przeciwieństwie do odzieży bez certyfikacji. Taka odzież może być nieskuteczna i może szybko tracić właściwości odblaskowe i fluorescencyjne. Prawdopodobnie będzie się także szybko niszczyć po kilku praniach.
Używanie niecertyfikowanej odzieży ostrzegawczej w miejscu pracy nie spełnia wymagań BHP i może wręcz stwarzać zagrożenie dla użytkownika. Zalecamy kupno lub wynajem tylko certyfikowanej odzieży ostrzegawczej.
Co się stało z EN 471?
EN 471 była normą europejską, którą wycofano i zastąpiono międzynarodową normą EN ISO 20471 w 2013 roku. Nowa norma lepiej odpowiada realnym warunkom pracy i zapewnia wyższy poziom bezpieczeństwa użytkowników. Odzież zgodna z EN 471 nie jest już aktualna i powinna zostać zastąpiona odzieżą ostrzegawczą, która spełnia wymagania EN ISO 20471.
Podsumowanie
- Odzież ostrzegawcza zwiększa widoczność pracownika w warunkach ograniczonej widzialności i chroni przed potrąceniem lub wypadkiem.
- Wykorzystuje materiały fluorescencyjne (widoczność za dnia) oraz odblaskowe (widoczność nocą).
- Norma EN ISO 20471 określa wymagania dotyczące materiałów, rozmieszczenia taśm i poziomów widzialności.
- Taśmy odblaskowe muszą mieć min. 50 mm szerokości, być rozmieszczone symetrycznie i obejmować sylwetkę ze wszystkich stron.
- Materiał fluorescencyjny występuje tylko w trzech kolorach: żółtym, pomarańczowym i czerwonym; musi zachować barwę po praniu i ekspozycji na światło.
- Klasy odzieży ostrzegawczej:
- Klasa 1 – najniższa widzialność, prace niskiego ryzyka,
- Klasa 2 – średnia widzialność, prace przy ruchu drogowym,
- Klasa 3 – najwyższa widzialność, prace o dużym ryzyku (np. autostrady).
- Certyfikowana odzież ostrzegawcza (EN ISO 20471) gwarantuje przebadane parametry bezpieczeństwa; niecertyfikowana nie daje żadnej gwarancji.
- Norma EN 471 została wycofana i zastąpiona przez EN ISO 20471 w 2013 roku.
Potrzebujesz pomocy przy wyborze odzieży ostrzegawczej dla swoich pracowników? Zapytaj naszych ekspertów!
